Giới thiệu vị trí “Lô cốt cây đa cụt”:

Giới thiệu vị trí “Bia mũi tên phản kích”:

 Giới thiệu “Xe tăng Bazeille”:

 Giới thiệu về “Ngôi mộ tập thể”:

Giới thiệu “Căn hầm cố thủ”:

•  Căn hầm này là một hầm ngầm đào sâu vào đồi, vốn là hầm rượu vang của toà công sứ Pháp trước năm 1945. Có tài liệu viết căn hầm này là hầm Bưu điện của Pháp thời còn Châu Điện Biên. Ngày 20/11/1953 quân Pháp nhảy dù chiếm đóng Điện Biên Phủ đã cho củng cố căn hầm ngầm thành một cứ điểm quân sự. Diện tích hầm khoảng 18m² và được chia thành 2 ngăn, trong đó một ngăn là nơi làm việc của bộ phận thông tin điện đài.

• 

  BÀI THUYẾT MINH GIỚI THIỆU DI TÍCH LỊCH SỬ ĐỒI A1

• Hầm được làm bằng những vật liệu vô cùng chắc chắn bốn bên là tường gạch kiên cố, mái hầm được đổ những lớp bê tông dày, khi cần thiết có thể dùng làm nơi ẩn nấp cho hàng chục người. Sở dĩ chiến sự tại đồi A1 kéo dài, ta tổn thất khá nhiều lực lượng là do địch dựa vào hầm ngầm này và hệ thống hỏa lực bảo vệ hầm ngăn cản các bước tiến công của các chiến sĩ ta. Hiện nay, hầm được tôn tạo lại bằng những vật liệu bền vững hơn và trong hầm được trưng bày một số Manơcanh về các sĩ quan chỉ huy, các quân tư trang của quân Pháp.

Giới thiệu “Đường hào có nắp của quân Pháp”:

•  Đường hào dài 92m (gần cửa hầm cố thủ). Đường hào này có 3 cửa: Một cửa thông với đường hào tiếp viện lên đồi, một cửa thông với hầm ngầm cố thủ, một cửa thông với đường hào ra hầm đại liên. Khi khôi phục lại đường hào này (năm 2004) chúng ta còn thấy nhiều cây gỗ chống và lát hầm trước đây cùng nhiều thùng đạn, dây điện, pin, nhiều dụng cụ sinh hoạt của quân Pháp.
• (Đưa khách xuống đường hào có nắp, đi lên trên đỉnh căn hầm cố thủ)
  Đoàn chúng ta đang đứng trên vị trí cao nhất của ngọn đồi A1. Đứng trên cứ điểm này quân Pháp có thể bao quát được các cứ điểm trong Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ được chia làm 3 phân khu: Phân khu Bắc gồm cứ điểm Độc Lập và Bản Kéo. Phân khu nam là phân khu Hồng Cúm cách trung tâm Điện Biên Phủ khoảng  6km, ở đây có 1 sân bay dự bị  đó là sân bay Hồng Cúm. Phân khu trung tâm bao gồm các cứ điểm nằm trên 5 ngọn đồi phía đông: A1, C1, C2, D1, E1 tạo thành “bức tường thành vững chắc” che chở cho phân khu trung tâm, ngoài ra còn có các cứ điểm nằm xung quanh căn hầm của tướng De Castries, xung quanh sân bay Mường Thanh.
•  Mọi con đường vào Điện Biên Phủ lúc bấy giờ đều được bịt kín bởi lưới lửa và thép gai. Tại cứ điểm A1, ngoài 3 hệ thống phòng tuyến, xung quanh đồi Pháp còn cho xây dựng những hệ thống giao thông hào phức tạp nối liền giữa các tuyến và lô cốt xung quanh, với hệ thống công sự chìm nổi như vậy quân Pháp có thể tấn công và rút lui bất cứ lúc nào. Ngoài ra bên sườn đồi, Pháp còn đặt những thùng đựng Etxăng khô 40 lít – 1 loại NaPan cô đặc, tự bùng cháy bằng điện có thể thiêu đốt đối phương ngay từ ngoài tuyến tiền duyên. Về phía ta, nhận định đồi A1 ở vị trí chiến lược quan trọng bậc nhất trong dãy đồi phía đông. Nếu như ta tiêu diệt được cứ điểm này thì phân khu trung tâm không còn đủ sức chống đỡ và Tập đoàn cứ điểm cũng bị uy hiếp nghiêm trọng.
• Vì vậy quân Pháp quyết giữ bằng mọi giá thì ta quyết giành giật tới cùng. Tại cứ điểm A1, hai trung đoàn của ta là trung đoàn 102 của đại đoàn 308 do trung đoàn trưởng Nguyễn Hùng Sinh và trung đoàn 174 của đại đoàn 316  do trung đoàn trưởng Nguyễn Hữu An chỉ huy đã phối hợp và thay nhau chiến đấu trên đồi A1 trong suốt 39 ngày đêm. Trải qua 39 ngày đêm chiến đấu ta đã tổ chức 4 đợt tấn công, 1 đợt phòng ngự và đánh lui 30 đợt phản kích của địch.

Đợt tấn công thứ 1 của chúng ta diễn ra vào 17h chiều ngày 30/3/1954.

Đợt tấn công thứ 2:  Đêm 31/3/1954.

Đợt tấn công thứ 3: Đêm 1/4/1954

• Trưa ngày 01/4 Trung đoàn trưởng Trung đoàn 102 Nguyễn Hùng Sinh vào cửa mở trực tiếp chỉ huy và cùng với Đại đội trưởng Trọng Thành có lúc chiến đấu như một chiến sĩ, sử dụng nhiều loại vũ khí tiêu diệt nhiều quân Pháp, anh bị thương nhưng vẫn giữ vững trận địa. Cuộc chiến đấu của quân ta rất dũng cảm và quyết liệt. Có thể nói trong lịch sử chiến đấu của đại đoàn 308 đến lúc đó chưa có một trận nào đánh đồn mà tình hình diễn biến quyết liệt như vậy. Nhờ có tinh thần chiến đấu dũng cảm của cán bộ chiến sĩ và trung đoàn trưởng nên đã đánh tan được các đợt xung phong của địch và khôi phục được trận địa của ta đêm 31/3. Tại cứ điểm A1 lúc này, địch đã phải rút hết quân tại các cứ điểm, dồn về cứu viện cho A1 bằng mọi giá.
• Các chiến sĩ của ta đã giành giật với địch từng tấc đất. Sau 3 ngày đêm chiến đấu quyết liệt, ta còn nhiều khó khăn chưa giải quyết dứt điểm, Lực lượng ta mỏng dần. Mặc dù Trung đoàn 102 cố gắng hết sức suốt hai ngày đêm, tình hình vẫn không thay đổi. Địch vẫn chiếm 2/3 cứ điểm. Cho đến lúc được lệnh của Bộ Chỉ huy mặt trận bàn giao nhiệm vụ lại cho Đại đoàn 316, Trung đoàn 102 chỉ còn lưa thưa vài đại đội không nguyên vẹn. Con số thương vong của Trung đoàn là 840 trong quân số hơn 1000 cán bộ, chiến sỹ toàn Trung đoàn. Hầu hết chiến sỹ được rèn luyện, bồi dưỡng từ bao năm trước, có chất lượng chiến đấu tốt đã bị thương. Một số không ít đã vĩnh viễn ra đi. Trong khi đó nhiệm vụ trước mắt của chiến dịch còn rất nặng nề. Trung đoàn 102 được lệnh rút quân trao lại trận địa cho Trung đoàn 174.
• Đợt phòng ngự giữ phần cứ điểm:
• Sau các đợt tấn công liên tiếp ta bước vào đợt phòng ngự với nhiệm vụ đánh địch phản kích, giữ vững cứ điểm đã chiếm được. Tiểu đoàn 255 của Trung đoàn 174 được giao nhiệm vụ giữ vững trận địa trên đồi A1. Cuộc chiến đấu giằng co với quân Pháp rất ác liệt bằng các trận chống phản kích, tập kích, bắn tỉa, đoạt dù… tiêu hao sinh lực địch, ta giành giật với địch từng tấc đất, từng mét chiến hào, giữ vững non nửa quả đồi.
• 
• Trong đợt phòng ngự chúng ta đã họp rút kinh nghiệm trận đánh vừa qua và nêu cách đánh sắp tới. Khó khăn lớn nhất của ta đồng thời cũng là điểm mấu chốt của cứ điểm là một hầm ngầm bí mật, làm tốn khá nhiều sức lực và xương máu của bộ đội ta. Việc xác định vị trí hầm và việc áp sát tiêu diệt là khó khả thi trong điều kiện địch đã tập trung binh, hỏa lực mạnh nhất về đây hòng chiếm lại những vị trí đã mất. Bộ chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ đã có những tính toán kiên quyết để tiêu diệt bằng được căn hầm này. Một kế hoạch “Lấy hầm trị hầm” được vạch ra, có tính chất quyết định tiêu diệt cứ điểm này.
• Để tiêu diệt hầm chỉ huy cố thủ cứ điểm A1 ta bắt đầu triển khai việc đào đường hầm để đưa thuốc nổ vào đặt dưới chân hầm ngầm của địch, từ ngày 20/4 đến 04/5 năm 1954 đội công binh M83 được Tiểu đoàn 255 bảo vệ và hỗ trợ đã đào một đường hầm ngầm dưới đất dài 33m và một ngách  ở cuối đường hầm mỗi chiều 1,5m để chứa thuốc nổ. Đất đồi A1 rắn như đá non, dưới sự canh phòng, giám sát cẩn mật của địch nên việc đào hầm gặp rất nhiều khó khăn nhưng với tinh thần chiến đấu rất cao, anh em không quản vất vả, hy sinh cùng Tiểu đội trưởng Lưu Viết Thoảng phát huy sáng kiến trong quá trình đào đường hầm hoàn thành nhiệm vụ.
  Đợt tấn công thứ 4: tối ngày 06/5/1954 đến sáng ngày 07/5/1954.

• 20 giờ 30 phút ngày 06/5/1954 đội trưởng Nguyễn Phú Xuyên Khung cùng 2 đồng chí Nguyễn Văn Bạch và Nguyễn Điệt điểm hoả khối bộc phá. Một ánh chớp loé sáng, kèm theo tiếng nổ trầm, đục rung chuyển ngọn đồi, một cột khói bốc cao, sức nổ đã phá huỷ một số lô cốt, chiến hào, diệt một phần đại đội dù số 2 của địch, làm địch choáng váng. Chớp thời cơ quân ta bỏ qua các ụ súng khác, đánh thẳng vào Sở chỉ huy địch trên đỉnh đồi. Tại đây phần lớn các chiến sỹ trong đội xung kích thứ nhất cũng lần lượt hy sinh. Tiểu đoàn phó Lê Sơn xốc lại đội hình, dồn lên tiến công chiếm Sở chỉ huy địch vào khoảng 22 giờ đêm ngày 06/5/1954. Trung đoàn trưởng Trung đoàn 174 Nguyễn Hữu An di chuyển Sở chỉ huy vào hầm kiên cố của cứ điểm, trực tiếp chỉ huy chiến đấu.
• Ở phía Tây Nam, Tiểu đoàn  251 tiến đánh lô cốt “cây đa cụt” vào 20 giờ 30 phút. Hỏa lực địch bố trí bí mật bên ngoài, gây sát thương quân ta; tiểu đội bộc phá xung phong tiêu diệt ụ súng máy. Ta đánh chiếm được lô cốt “cây đa cụt” lúc nửa đêm diệt tại chỗ hơn hai mươi tên địch. Đại đội 673 chiếm đường hào bí mật của địch, đẩy lùi gần 100 tên lính dù từ Mường Thanh đến, chặn đứng quân tiếp viện cho A1. Đại đội 674 do Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 251 trực tiếp chỉ huy diệt các lô cốt còn lại ở phía Tây rồi chia làm 2 mũi cùng đánh vào vùng sau lưng địch. Trên đỉnh đồi, khi hầm chỉ huy thất thủ địch rút chạy về phía trận địa súng cối, cách hầm chỉ huy 20m về phía Tây kháng cự quyết liệt. Đại đội 316 được lệnh đánh vào hướng Đông Nam.
• Đại đội dù số 2 của quân Pháp kháng cự quyết liệt. Đại đội trưởng 316 Trương Duyên, cùng Đại đội phó và 1/3 đại đội đã hy sinh. Chính trị viên đại đội Hồng Giang trực tiếp chỉ huy chiến đấu. Khoảng 1 giờ 30 phút ngày 07/5 Đại đội 316 tiêu diệt lực lượng còn lại của Đại đội dù số 2. Tổ xung kích của Tiểu đội phó Trần Duy bắt viên Đại uý chỉ huy Ét-nơ. Đại đội 315 Tiểu đoàn 249 do Đại đội trưởng Nguyễn Hải Bằng chỉ huy được lệnh vào chiến đấu theo hướng Tây Bắc cứ điểm. Tiểu đoàn 251 phối hợp tiến công từ phía Tây Nam. Các đơn vị trên, cùng khép chặt 2 gọng kìm Đông và Tây Nam. Khoảng 3 giờ sáng ngày 07/5, Đại đội 315 đã tiêu diệt ổ đề kháng cuối cùng, bắt toàn bộ lực lượng còn lại của tiểu đoàn dù thuộc địa số 1, trong đó có viên đại uý Pu – giê chỉ huy cứ điểm và 34 lính dù.
• Trận chiến đấu tại cứ điểm A1 kết thúc lúc 4 giờ 30 phút ngày 07/5/1954. Sau 8 tiếng đồng hồ của đợt tiến công thứ 4, Trung đoàn 174 đã tiêu diệt hoàn toàn cứ điểm A1. Qua 39 ngày đêm ta đã loại 4 tiểu đoàn, đánh thiệt hại nặng 3 tiểu đoàn cơ động của địch, diệt 825 tên địch.
• A1- “chìa khóa” của Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ đã hoàn toàn bị phá vỡ. giải phóng được cứ điểm này tạo bàn đạp cho chúng ta tấn công sang hầm De Casteries bắt sống Y cùng toàn bộ bộ chỉ huy Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ.
  Bây giờ mời đoàn chúng ta xuống tham quan thực tế đường hầm đặt bộc phá và hố nổ do khối bộc phá tạo thành.

Giới thiệu vị trí “Bia giành giật”:

• Xin giới thiệu với quý khách đây là cửa và đường hầm ngày đó được đào để đặt khối bộc phá 960 kg do 1 đội đặc biệt gồm 25 cán bộ dưới sự chỉ huy của đồng chí Nguyễn Phú Xuyên Khung  thực hiện, có sự hỗ trợ, bảo vệ của Tiểu đoàn 255. Có thể nói việc đào đường hầm xuyên dưới đất rắn vào tận hang ổ địch là một kỳ công, các chiến sĩ ta đã đổ biết bao xương máu vì đạn địch. Ngày 20/4/1954 Đội công binh M83 được lệnh đào hầm.

• 

  Du lịch Điện Biên đồi A1

• Đêm đầu tiên đội chọn 3 đồng chí khoẻ nhất là Lưu Viết Thoảng, Nguyễn Bạch, Nguyên Văn Khối từ 1 vách hào cụt lên khoét cửa hầm. Khi khoét vào mỗi bề được 90cm thì đồng chí Trung đội trưởng bộ binh đứng yểm trợ bị một viên đạn trúng ngực đã hy sinh anh dũng. Đêm thứ 2, 12 chiến sĩ chia làm 4 tổ thay phiên nhau mở tiếp đường hầm dưới các làn đạn bắn và lựu đạn của địch đường hầm chỉ mở sâu thêm được 80cm. Những ngày sau năng xuất có khá hơn nhưng càng vào sâu càng thiếu dưỡng khí nên chỉ bố trí một người đào, còn một người bên cạnh ra sức quạt, ở phía ngoài 2 đến 3 người nối theo nhau dùng quạt nan quạt không khí vào.
• Mỗi tổ chỉ đào được nửa tiếng đã phải thay ca. Càng vào sâu đất moi ra càng nhiều, đổ ra ngoài sợ bị lộ nên đã phải dùng túi dù đựng đất để chuyển sang bên đồi Cháy hoặc đắp thêm vào các bờ công sự để tránh bị lộ; càng vào sâu tim hầm càng không thẳng, bộ đội ta đã có sáng kiến dùng chiếc đèn Sô-lếch xách tay đặt chuẩn ở cửa hầm để chiếu sáng và chỉnh hướng. Trong khi đào hầm các chiến sĩ đã phát hiện có tiếng động như tiếng giày của địch đi phía trên hầm. Để đề phòng địch phát hiện phá đường hầm, ta lại có sáng kiến đào thêm một ngách râu tôm sang hướng khác và cử một đồng chí chuyên ngồi gõ xẻng tạo tiếng động, đánh lạc hướng địch.
• Đêm 04/5/1954, sau 15 ngày đêm gian khổ các chiến sĩ đã đào được 33m hầm ngầm và được lệnh dừng lại. Tại cuối đường hầm ta đã đào thêm một đường ngách hình chuôi vồ để đặt 1 khối thuốc nổ trọng lượng 960 kg. Khối thuốc nổ ấy ta chỉ được cấp 1 phần (khoảng 200kg), số còn lại các chiến sĩ đã tháo gỡ từ những quả bom chưa nổ của địch từ các nơi khác chuyển về, 1 công việc hết sức nguy hiểm.
• Khi mọi việc đã chuẩn bị xong, đúng 20 giờ 30 phút ngày 06/5/1954 khối bộc phá đã được giật nổ, quân ta từ các hướng tiến lên tiêu diệt toàn bộ cứ điểm A1.
•  Căn hầm chỉ huy của Đại đội trưởng Đại đội 674 Lâm Viết Hữu nằm phía Tây Nam đồi A1, nơi đồng chí đã chỉ huy đơn vị chiến đấu và tiêu diệt chiếc xe tăng mà quý khách vừa tham quan.
  Bức phù điêu ở hướng Đông là khu vực giành giật giữa ta và địch suốt từ ngày 03/4/1954 đến ngày 06/5/1954.
  Trước mắt chúng ta là 1 trong 37 lô cốt của địch đã được khôi phục lại. Kết cấu đều bằng gỗ, đất và bao cát. Dọc theo đường hào có các hố bắn, hàm ếch và các hốc để đựng đạn
• Phía Đông ngọn đồi là căn hầm của đồng chí Trung đoàn trưởng Trung đoàn 102 Đại đoàn 308 Nguyễn Hùng Sinh, đơn vị đã thay Trung đoàn 174 Đại đoàn 316 của đồng chí Nguyễn Hữu An tiến công lên cứ điểm A1 lần thứ 2 vào ngày 02/4/1954. Tại đây Trung đoàn trưởng Nguyễn Hùng Sinh vừa chỉ huy vừa chiến đấu như một chiến sĩ.
• Đã có lúc trận đánh diễn ra ác liệt đồng chí Nguyễn Hùng Sinh bị thương và mất liên lạc với Ban chỉ huy Đại đoàn 308. Chính đồng chí Chu Văn Mùi đã tìm thấy đồng chí Nguyễn Hùng Sinh đang bị thương trong căn hầm này. Đồng chí Chu Văn Mùi cũng là người xác định vị trí, kích thước và kể lại bối cảnh khi gặp lại đồng chí Nguyễn Hùng Sinh để phục dựng và trưng bày lại căn hầm này.

 

 

Giới thiệu “Đường hào tấn công của quân đội ta từ Đồi Cháy sang A1”:

 

• Di tích A1, sau ngày giải phóng đã được nhiều lần tu bổ, tôn tạo chống xuống cấp. Được sự quan tâm của Đảng và nhà nước điểm di tích này cùng với các điểm di tích khác trong Di tích lịch sử Chiến trường Điện Biên Phủ đã được đầu tư bảo tồn tôn tạo. Tại di tích này chúng ta đã tu bổ khôi phục lại một số hạng mục tiêu biểu gồm: Hầm chỉ huy và hầm đại liên trên đỉnh đồi; lô cốt cây đa cụt và 10 lô cốt khác trong tổng số 37 lô cốt của địch;  2 hầm chỉ huy của ta; hố bộc phá, đường hầm đặt khối bộc phá; 1.030m đường hào lộ thiên và 92m đường hào có nắp trong tổng số gần 4.000m đường hào của địch; 52m đường hào tiến công chiến đấu của ta; 7.155m² hàng rào và 400m đường phản kích của địch. Tại một số hầm của ta và của địch có trưng bày một số hiện vật, Ma nơ canh lính nhằm phần nào tái hiện một cách sinh động trận chiến lịch sử tại đây.

 

• Trong đợt trùng tu, tôn tạo năm 2004 đã tìm thấy hài cốt của 33 chiến sĩ trong đó có nhiều chiến sĩ hy sinh trong tư thế chiến đấu, tay ôm súng, xung quanh còn hàng chục quả lựu đạn. Có những kỷ vật nằm cùng các chiến sỹ trong lòng đất như gương, lược, … rất tiếc do hoàn cảnh lúc bấy giờ nên ta không biết tên tuổi, quê hương đơn vị của các anh. Đảng bộ và chính quyền địa phương đã làm lễ truy điệu trọng thể và đưa hài cốt các anh về nơi an nghỉ vĩnh hằng cùng đồng đội tại nghĩa trang Độc Lập.

 

• Hơn 2000 cán bộ, chiến sĩ của ta đã anh dũng hi sinh. Cuối cùng quân ta đã làm chủ hoàn toàn cứ điểm A1 vào 4h sáng ngày 7/5/1954, mở toang cánh cửa thép tiến thẳng vào trung tâm của tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ.
  Trận thắng A1 có một ý nghĩa rất quan trọng, đã mở ra cho toàn mặt trận nhanh chóng chuyển sang tổng công kích và đã giành toàn thắng chỉ sau đó 13 giờ đồng hồ.

 

• Ngày nay đến với cứ điểm A1, qua những chứng tích lịch sử còn lại của chiến tranh như: đường hầm, chiếc xe tăng, hố bộc phá… chúng ta cũng phần nào thấu hiểu được sự vất vả, gian khổ cũng như tinh thần anh dũng, quả cảm của các chiến sỹ để có được sự độc lập, tự do ngày hôm nay./.